Do jednych z najważniejszych działań, które związane są z odpowiednim prowadzeniem firmy, należy zarządzanie zasobami ludzkimi oraz zasobami finansowymi. Oprócz tego istnieje także wiele innych czynności, których wdrożenie może pozytywnie wpłynąć na firmę i przyczynić się do osiągnięcia lepszych rezultatów finansowych. Pamiętajmy również, że do osiągania sukcesów i dobrych wyników pracowników w przedsiębiorstwie niezwykle ważna jest efektywna kultura organizacji.
Czym jest kultura organizacyjna i jakie przynosi korzyści dla naszej działalności? Jakie typy kultury organizacyjnej możemy wyróżnić? Sprawdź koniecznie!
Pojęcie kultury organizacyjnej określa wszystkie zapisane (np. w kodeksie etycznym firmy) normy i systemy wartości, a także niepisane, przestrzegane podświadomie zasady, które dana grupa wymyśliła, tworząc właściwy klimat organizacyjny.
Kultura firmy stanowi jej wyróżnik na rynku i pozwala na integrację wewnętrzną. Ustanawia ona wspólne poglądy, normy, oczekiwania, a także określa wspólny system wartości czy wskazuje na sposób zarządzania.
Budowanie kultury organizacyjnej w firmie oznacza więc wypracowanie wspólnych zasad współżycia dla całej grupy. Zapoznać muszą się z nimi także nowi członkowie, przyjmowani do zespołu. Zasady te przedstawiane są im wówczas jako obowiązujące normy w danej społeczności.
Podstawowe funkcje kultury organizacyjnej obejmują integrację, adaptację i percepcję. Efektywna kultura organizacyjna wspiera m.in.:
Wprowadzenie właściwej kultury organizacyjnej pozwala wyznaczyć zasady funkcjonowania całego przedsiębiorstwa. Jej oryginalność sprawia, że dana firma wyróżnia się na tle innych i przyciąga pracowników, którym prezentowane wartości są bliskie. Jasne określenie celów pozwala także na osiąganie znacznie lepszych wyników całemu zespołowi.
Kultura organizacyjna jest zazwyczaj następstwem rozwoju przedsiębiorstwa i opiera się na określonej filozofii, misji czy przestrzeni. Jest więc trwałą wartością i wyznacznikiem niepowtarzalności danej firmy.
Możemy wyróżnić cztery podstawowe strefy w kulturze organizacji: strefę informacyjną, strefę współżycia społecznego, strefę własnej osobowości oraz strefę warunków materialnych.
Pierwsza z nich określa sposoby komunikowania się w organizacji oraz formy wymiany informacji. Druga z kolei obejmuje więzi międzyludzkie. Strefa własnej osobowości natomiast wiąże się z zaakceptowaniem odrębności poszczególnych jednostek, a strefa warunków materialnych pozwala na płynne działanie firmy, poprzez zapewnienie jej wszystkich niezbędnych do istnienia elementów.
Kultura władzy – to taki typ kultury organizacyjnej, w którym lider wywiera duży wpływ na całą organizację. Pełna władza skupiona jest w rękach osób znajdujących się w centrum całej sieci. Kultura władzy sprawdza się wówczas, gdy konieczne jest natychmiastowe reagowanie w sytuacjach kryzysowych, szczególnie w otoczeniu burzliwym. Co więcej, to, czy podjęte decyzje są odpowiednie, zależy przede wszystkim od kwalifikacji i doświadczenia liderów. Tego rodzaju kulturę organizacji stosuje się najczęściej w małych firmach.
Kultura zadania – nazywana jest również kulturą celu. Tego rodzaju kulturę organizacyjną stosuje się wówczas, gdy szczególnie ważna w firmie jest realizacja zadań czy projektów (wyznaczonego celu). Władza wynika więc z doświadczenia i zdobytej w praktyce wiedzy. Duże znaczenie ma tutaj praca zespołowa, na którą kładzie się szczególny nacisk. Ten typ kultury charakteryzuje się dużą elastycznością.
Kultura roli – jest kulturą organizacyjną firmy, która wymaga silnego zarządu lub kierownictwa. Z tego typu kulturą organizacyjną możemy się spotkać w miejscach, gdzie praca jest zbiurokratyzowana. Współpraca komórek i członków organizacji opiera się na specjalnych procedurach, a efektywność uzależniona jest od racjonalnego przydziału środków i określenia trafnych celów. Tego typu kultura sprawdza się wówczas, gdy dana organizacja nie zmienia swoich celów zbyt często. Wyznaczanie zasad władzy w firmie zależy od struktury organizacji, nie od cech osobowości lidera.
Kultura jednostki – to typ kultury, w którym pracownicy stanowią centrum, a rolą przedsiębiorstwa jest zorganizowanie odpowiedniego miejsca pracy oraz zaspokojenie potrzeb zawodowych. Tego typu kultura organizacyjna nie jest stworzona dla każdej firmy. Najczęściej występuje wśród osób wykonujących wolne zawody, np. w grupach takich jak księgowi, architekci czy prawnicy.
Kulturę klanu – miejsce pracy jest przyjazne, a współpracownicy przypominają rodzinę. Taka kultura daje poczucie bezpieczeństwa zatrudnienia, a menedżerowie i liderzy przyjmują w niej rolę doradców i mogą wspierać pracowników w ich działaniach. Cechuje się ona wysoką lojalnością wśród osób pracujących w przedsiębiorstwie.
Kulturę adhokracji – dynamika, eksperymentowanie, kreatywność i chęć podejmowania ryzyka to wyznaczniki tejże kultury. Firma bazuje na unikatowych rozwiązaniach i oryginalnych usługach, najczęściej jest pionierem w branży. Rola lidera jest bardzo ważna. Osoba zarządzająca zespołem wykazuje się jednak swobodą w zachowaniu i zachęca zespół do działania.
Kulturę rynku – kulturę tę wyznacza osiąganie celów, ambicja i chęć zwyciężania. Miarą sukcesu firmy jest udział w rynku i ciągła ekspansja. Jest to kultura organizacyjna nastawiona na rywalizację. Pracownicy konkurują między sobą i nastawieni są na osiąganie wyznaczanych celów.
Kulturę hierarchii – obowiązuje w niej ścisła hierarchia. Największą wagę przywiązuje się do formalności, procedur, przepisów i regulaminów. Z punktu widzenia pracownika, praca w firmie o kulturze hierarchicznej daje poczucie bezpieczeństwa i jest przewidywalna.
Spotkać możemy się również z podziałem na kulturę Zeusa, Apolla, Ateny i Dionizosa.
Wszystkie elementy kultury organizacyjnej powinny współgrać ze sobą. To stwarza warunki do efektywnego zarządzania kapitałem ludzkim. Całość fundamentalnych założeń, które obejmują daną grupę, pozytywnie wpływa na funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa i służy integracji wewnętrznej, dlatego właściwe określenie kultury organizacyjnej jest bardzo ważne w każdej firmie.
Zdefiniowanie wizji i misji oraz określenie najważniejszych wartości firmy sprawi, że pracownicy zaczną się znacznie bardziej identyfikować z przedsiębiorstwem, będą mogli w pełni zrozumieć strategię firmy i cel, do którego dążą. Dzięki właściwej kulturze organizacyjnej cały zespół jest mocniej zaangażowany w pracę. Efekty podjętych działań są łatwiejsze do oceny, a dzięki temu można stworzyć prawidłowy system benefitów, a tym samym umożliwić wspieranie pracowników w przedsiębiorstwie.
Otwarta komunikacja, unikanie konfliktów (poprzez wyraźne wskazówki dotyczące kwestii wewnętrznego feedbacku) czy przestrzeganie wspólnych systemów wartości daje pracownikom poczucie bezpieczeństwa, a realizowanie opisanych wartości przez osoby zarządzające sprawia, że podwładni nie będą myśleli o opuszczeniu firmy, nawet w dobie kryzysu.