W każdej organizacji, firmie i miejscu zatrudnienia prędzej czy później pojawi się spór, któremu towarzyszą silne emocje. Może on dotyczyć pracowników, pracodawców lub wiązać się z kadrą zarządzającą. Konfliktów nie da się w pełni wyeliminować, gdyż generują je niedoskonali ludzie. Wśród licznych typów sporów wyróżniamy:
- Konflikt relacji - może wynikać z odmiennego podejścia do wykonywania pracy, preferowanych wartości (widocznych w stylach życia i codzienności). Wiąże się z brakiem zaufania obu stron względem siebie i forsowania własnych racji za wszelką cenę.
- Konflikt interesów - występuje w momencie, gdy druga strona ma sprzeczne cele lub oczekiwania.
- Konflikt danych - pojawia się w sytuacji, gdy strony sporu korzystają z odmiennych źródeł informacji podających odmienne dane. Może to być szczególny rodzaj zatargu, który prowadzi do zahamowania rozwoju firmy lub projektu.
- Konflikt wartości - uznaje się, że rozwiązanie konfliktu na tle wartości należy do najtrudniejszych. Wiąże się z zakorzenionymi normami etyki, moralności i kulturą danej jednostki, a także wychowaniem czy środowiskiem pochodzenia.
- Konflikt strukturalny - możemy zaliczyć tu konflikty rasowe, klasowe, płci. Wynikają z fundamentalnych nierówności w strukturach społecznych.
Oczywiście to nie wszystkie możliwości konfliktów w pracy, jakie możemy dostrzec - ich charakter może być mieszany albo bardzo złożony. Nie należy również zapominać, że królem sytuacji konfliktowych jest stres. To on w dużej mierze wpływa na strony konfliktu i ich zachowanie. Może utrudniać drogę do rozwiązania sporu, komunikacji oraz "ożywiać" dawne, nierozwiązane konflikty.
Jak rozwiązać konflikt między pracownikami - zadanie Lidera, Kierownika czy Pracodawcy?
Jednym z kluczowych dylematów życia społeczno-biznesowego jest odpowiedz na pytanie: Kto powinien być oddelegowany do rozwiązywania konfliktów? Czy pozostawić pracowników z problemem i oczekiwać, że zakończą spór między sobą, czy może powinien wkroczyć kierownik lub pracodawca? Ponieważ kwestia dotyczy miejsca pracy, rozwiązywanie konfliktów powinno leżeć w gestii interesów wszystkich pracowników i Liderów. Dlaczego? Pomiędzy współpracownikami może dojść do takich spięć, że nie będą w stanie podjąć racjonalnej rozmowy. Ciągłe napięcie stron obniży komfort pracy zespołowej i może doprowadzić do permanentnego popsucia relacji. W takich wypadkach powinna wkroczyć kadra zarządzająca. Jak znaleźć praktyczne rozwiązania trudnej sytuacji i przywrócić miłą atmosferę miejsca pracy?
Jak rozwiązywać konflikty w pracy - kilka niezbędnych kroków i działań
Przede wszystkim należy podkreślić, że unikanie konfrontacji może doprowadzić do zaostrzenia się problemów, które w wyniku cichej eskalacji sporu w pewnym momencie wybuchną. By uniknąć biznesowego Wezuwiusza, należy zrozumieć, że rozwiązywanie konfliktów nie jest łatwe, ale jest konieczne. Jeśli zatem pomiędzy pracownikami doszło do zaburzeń relacji, żadna ze stron nie potrafi znaleźć porozumienia i może dojść do pogłębienia konfliktu, powinien wkroczyć neutralny mediator! Rozwiązywania konfliktów w pracy wymagają elastyczności, indywidualnego podejścia i wieloetapowości. Poniżej przedstawiamy kilka pomocnych rad, które ułatwią zarządzanie konfliktem.
- Mediacja - neutralny mediator, czyli osoba nadzorująca wymianę myśli obu stron konfliktu, szuka głównej przyczyny problemu i może wspierać znalezienie drogi do jego rozwiązania. Nie staje po żadnej ze stron, uważnie słucha pracowników, a same mediacje prowadzi z dala od oczu osób trzecich. Taki neutralny grunt rozmowy może zostać zaakceptowany przez skonfliktowane strony i zachęcić je do pogodzenia dla dobra całego zespołu. A co jeśli mediacje nie wystarczą?
- Konflikt zamień w sukces - dobrym sposobem jest przekształcenie tradycyjnych sporów w konstruktywne konflikty. Dzięki nim możemy obniżyć napięcie między współpracownikami i zachęcić ich do refleksji. Otwarta i szczera komunikacja w całym zespole może ułatwić wyzbycie się negatywnego podejścia pomiędzy stronami konfliktu i uwypuklić faktyczną przyczynę problemów. Sama konfrontacja polega na oddzieleniu emocji od faktycznego problemu. Prócz tego może pobudzać kreatywność, a "burza mózgów" przyczynia się do rozwoju, poprzez poszukiwanie nowych rozwiązań. Spotkanie konfrontacyjne może oczyścić atmosferę i wyzerować negatywne emocje.
- Znajdź kompromis - w sytuacji konfliktowej może dojść do paradoksu, w którym każda ze stron ma rację. Zatem, zamiast skupić się na typowym rozwiązaniu konfliktu, znajdźcie kompromis, który zagwarantuje sukces projektowy i usatysfakcjonuje obie strony.
- Wyznacz osobę decyzyjną - gdy sytuacja dalej jest napięta, a konfliktom nie ma końca, należy wyznaczyć kogoś z kadry nadorującej - Lidera, Kierownika, Pracodawcę - kto podejmie ostateczną decyzję. Takie rozwiązywanie konfliktu powinno być jednak ostatecznością, która może skłonić do przeanalizowania zachowań członków zespołu lub wprowadzenia zmian w strukturach działów.
Ewidentnie rozwiązywanie konfliktów w pracy wymaga nieszablonowego podejścia, pomysłowości i cierpliwości. Warto jednak nie tylko analizować jak rozwiązywać konflikty, ale przede wszystkim jak zapobiegać konfliktom!
Zasady komunikacji podstawą dobrych relacji
Podobnie jak w medycynie profilaktyka jest priorytetem, dzięki której możemy oszczędzić sobie kosztownego leczenia i rehabilitacji, tak w relacjach międzyludzkich zasady dobrej komunikacji staną się podstawą efektywności i porozumienia. Oczywiście zawsze pojawi się jakiś konflikt, ale dzięki treningom komunikacyjnym może być on szybko zażegnany lub stłamszony w zarodku.
Lista profilaktycznych zasad, które ułatwią Ci zbudowanie silnego i zgodnego zespołu w pracy.
- Szkolenia i kursy - bardzo dobrym posunięciem jest organizowanie szkoleń, na których cały zespół pozna metody radzenia sobie ze stresem, możliwości komunikacji oraz radzenia sobie z trudnościami. Poprzez szkolenia pracownicy mogą zdobyć wiedzę na temat tego, jak zwiększać odporność psychiczną, które w połączeniu z zaangażowaniem mogą dawać lepsze wyniki w organizacji. Wiele z nich zawiera praktyczne ćwiczenia, podczas których skłócone strony muszą zażegnać powstały konflikt.
- Zdefiniuj role i obowiązki - dzięki określeniu poziomu odpowiedzialności i przydzieleniu poszczególnych ról członkom zespołów, nie będzie dochodzić pomiędzy nimi do nieporozumień wynikających ze spychania lub zaniedbywania swoich zadań.
- Ustal politykę pracy - może ona dotyczyć sposobu rozwiązywania konfliktów na przykład określając schematu działania w trzech krokach tj. rozmowa, mediacja, kompromis. Jeśli zawiedzie krok pierwszy, należy przejść kolejno do następnych. Dzięki ustaleniu takiej hierarchii postępowania unikniemy efektu "skarżenia" na współpracownika do Lidera dosłownie kilka chwil po wystąpieniu problemu.
- Promuj szacunek - rozmowa z drugą osobą powinna być oparta na szacunku i akceptacji. Jeśli w grę wchodzą prywatne zatargi, polityka firmy może wyciągnąć konsekwencję z nieprawidłowego współegzystowania członka zespołu. Jeśli jednak pomiędzy pracownikami dochodzi do sporu o podłożu czysto biznesowym, należy naciskać na przedstawianiu swoich racji w atmosferze szacunku i mowy pokoju (a nie uniesienia czy krzyków).
Bez względu na to czy konflikty w pracy pojawiają się pomiędzy współpracownikami, czy Pracodawcą, powyższe punkty i proponowane rozwiązania powinny stanowić podstawę komunikacyjną. Zgrzytów, wybuchów czy rozładowań emocjonalnych nie można uniknąć, bo są naturalnym zjawiskiem występującym pomiędzy ludźmi, ale profesjonalne podejście do pracy obejmuje również utrzymanie prawidłowych kontaktów w przestrzeni zawodowej. Nie poddawajmy się zatem w trudnych sytuacjach i dążmy do przywrócenia stabilnej relacji z drugą stroną.